Khám phá Xuân Thủy

Con đường nhỏ uốn mình trên đê cuốn theo vị mặn của gió biển như người dẫn đường đưa chúng tôi đến với vườn quốc gia Xuân Thủy (Nam Định). Bất chợt vang lên những tiếng đập cánh, một đàn cò bợ lao về phía rặng sú gần đó khi tiếng động cơ xe máy của chúng tôi phá vỡ không gian yên tĩnh của làng quê...

Tấm biển "Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng" hiện ra trước mắt chúng tôi. Chiều muộn, từng đàn chim lạ chúng tôi chưa nhìn thấy bao giờ cùng những bầy cò, vịt trời... bay về tổ trên những rặng sú, khóm trang... tạo nên một bức tranh sinh động phản chiếu trên mặt nước yên bình. Hàng ngàn tiếng kêu của các loài chim tạo thành một sóng âm lớn khiến Xuân Thủy như sân khấu của một khúc hòa tấu lạ thường.

Chỉ kịp rút chìa khóa khỏi xe máy, chúng tôi bước thật nhanh về hướng có nhiều chim nhất. Anh Tuấn, một người bạn đam mê nhiếp ảnh và động vật hoang dã đi cùng đoàn, chợt ra hiệu rồi đưa tay chỉ về những rặng sú nhỏ sát chúng tôi. Một đàn cò lạo Ấn Độ (loài cò lớn gấp năm lần cò bợ VN) đang "tâm sự" gần đó.


< Trên triền cát bãi Cồn Lu là một rừng gỗ lũa tuyệt đẹp.

Rón rén cúi thấp người sau những bụi cây, chúng tôi bấm liên tục những tấm ảnh về loài cò ít người từng thấy.
Tiếp tục đi sâu vào khu vực Cồn Lu, chúng tôi phải xắn ống quần cao hơn một chút khi lội xuống bùn. Dưới mặt bùn chi chít những "ngôi nhà" của loài cáy - các hang tròn nhỏ bằng đầu ngón chân; chúng vác chiếc càng to quá khổ so với thân hình chạy rất nhanh vào hang.

Men theo những triền đê chắn sóng, chúng tôi bắt gặp vài chiếc thuyền nan nhỏ của ngư dân bỏ lại. Trong khung cảnh hoang dã, những chiếc thuyền phủ kín những con hà nhỏ bé với vỏ sắc khiến chúng tôi có cảm giác như đang đi khảo cổ. Cứ thế chúng tôi đi mãi cho tới khi gió biển se lạnh thổi vào đất liền mới quay lại điểm xuất phát khi trời sụp tối, lúc này trên những rặng sú chỉ nghe được tiếng kêu của các loài chim.


< Rừng ngập mặn tại vườn quốc gia Xuân Thủy.

Đi quãng đường gần 150km bằng xe máy từ Hà Nội rồi lại lăn lê bò toài chụp ảnh khiến chúng tôi thấm mệt. Anh Dũng, cán bộ vườn quốc gia, cho biết: "Những đoàn khách nước ngoài cũng lăn lê như các anh, họ đi suốt mấy ngày và sung sướng khi quan sát động thực vật nơi đây. Nhưng cũng không bằng mấy tay "phượt". Có khi họ trở về tôi không nhận ra nữa: quần áo, mặt mũi bê bết bùn đất, giày dép chiếc mất chiếc còn...".

Sau giấc ngủ tại vườn quốc gia, bản hòa tấu ríu rít của bao loài chim báo thức chúng tôi dậy sớm. Nhờ anh Dũng liên hệ với một bác ngư dân, chúng tôi lên chiếc thuyền nhỏ đi sâu vào khu vực rừng ngập mặn. Bác ngư dân cho biết một số ít hộ dân sống trong khu vực vườn quốc gia mưu sinh bằng nghề cào nghêu, câu mực và nuôi hà. Bác chỉ những đám hà to bằng nắm tay nằm lăn lóc trên bãi bùn: "Chúng tôi gom hà lại rồi vứt ở đây, một năm sau là thu hoạch được".


< Cò mỏ thìa ở Xuân Thủy.

Trong khi chiếc thuyền chèo tay chậm rãi trôi dọc sông Vọp, bác ngư dân giải thích đặc điểm của từng loài chim cũng như điều kiện sống của động thực vật ở đây. Mái chèo khuấy nước lộ ra những đàn cá gần bằng bàn tay. Bác ngư dân nói: "Cá, chim nhiều như vậy nhưng chúng tôi không đụng đến một cọng lông hay cái vảy của chúng".

Con thuyền đưa chúng tôi ra tới cửa Ba Lạt, thăm hải đăng Tiền Hải, đài quan sát cồn Ngạn và cồn Xanh, một đảo cát pha mới bồi đắp.

Bạn có thể đi theo tour du lịch đến đây, ngồi xuồng máy thăm thú vùng cửa sông ngập mặn, xem các loại chim trời, tham quan đời sống sinh hoạt của ngư dân trên bến cá Giao Hải, thăm làng dệt lưới, làm nước mắm và chợ quê... nhưng thú vị hơn vẫn là tự khám phá một vùng thiên nhiên hoang dã với một người dân bản địa dẫn đường.


< Con thuyền bị hà bao phủ trông như thuyền cổ.

Vườn quốc gia Xuân Thủy là khu rừng ngập mặn thuộc khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng. Đây là rừng ngập mặn đầu tiên ở VN được quốc tế công nhận theo công ước Ramsar và là rừng ngập mặn thứ 50 của thế giới.


Vườn nằm ở phía đông nam huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định, ngay cửa Ba Lạt của sông Hồng. Diện tích toàn bộ vườn khoảng 7.100ha, gồm 3.100ha diện tích đất nổi có rừng và 4.000ha đất rừng ngập mặn.
Hằng năm có tới khoảng 100 loài chim di cư chọn nơi đây là điểm lưu trú trên đường di cư về phương Nam trú đông, trong đó tới 1/5 số lượng cò mỏ thìa của toàn thế giới.


Tại vườn ước tính có 215 loài chim nước sinh sống, nhiều loài gần như tuyệt chủng có tên trong sách đỏ thế giới như: rẽ mỏ thìa, bồ nông, cò thìa, choi choi mỏ thìa, mòng biển, diệc đầu đỏ... Dưới làn nước thủy triều có khoảng 165 loài động vật nổi và 154 loài động vật đáy, tổng cộng khoảng 500 loài động vật. Vườn hiện có 120 loài thực vật bậc cao, trong đó nhiều loài rong tảo có giá trị kinh tế cao.

- Theo TTCN