Văn hóa của người Lô Lô, Cao Bằng
Phân biệt người Lô Lô đen và người Lô Lô hoa qua trang phục quần áo. Thiếu nữ Lô Lô đen mặc quần áo hai ống rộng dưới bó, trên vùng eo lưng thắt lại bằng chất liệu vải thô tự dệt nhuộm chàm pha củ nâu để giữ màu đen tím lâu phai.
Áo cũng bằng vải chàm mang một sắc thái riêng, áo ngắn bó sát thân được thêu bằng chỉ màu đỏ viền vải xanh lá mạ cuốn quanh thân chín vòng, cánh tay áo dài hơn thân áo được thêu bảy vòng vàng, xanh và đỏ, cúc áo bằng đồng nhỏ như hạt ngô có 5 cúc, lỗ khuy bằng vải khâu nối.
Dọc đường khuy áo là 2 viền sọc đỏ xanh. Lưng áo dệt một miếng thổ cẩm hoa văn vuông màu đen trắng rộng chừng một bàn tay dài từ cổ áo đến hết gấu áo, mép viền gấu áo là một sợi vải rộng khoảng 1cm, 2 màu đỏ và xanh thít chặt vùng bụng trên. Quấn quanh vùng eo là một miếng vải chàm nhuộm đen rộng khoảng 60 cm gấp đôi lại. Khăn đội đầu gọi là mũ có ba lớp vải chàm trắng bên trong - hai khăn màu chàm xếp quấn hai vòng bên ngoài. Tất cả là do bàn tay khéo léo của người phụ nữ cắt, khâu.
Riêng chiếc áo, đó là một nghệ thuật tạo hình. Áo ngắn hở bụng nhưng lại bó gọn đôi “bồng đào”, dù có lao động nặng hay nhẹ áo vẫn bó gọn thân hình thon thả đẹp như thân lưng những con ong rừng vậy. Ngày nay phần bụng hở được mặc thêm một áo lót mỏng màu trắng hồng hoặc xanh da trời bằng vải phin.
Còn phụ nữ Lô Lô hoa trang phục nhiều màu đỏ sặc sỡ hơn, áo dài quá thân, khăn đội xếp nhiều lớp hình vuông được trang trí hoa văn sặc sỡ. Đàn ông Lô Lô hoa cũng giống đàn ông Lô Lô đen mặc quần 2 ống rộng bằng vải chàm đen, phần trên quấn quanh bụng là phần nối khoảng 20 cm bằng vải chàm không nhuộm, nhưng áo khác nhau. Đàn ông Lô Lô hoa trong quá trình sống giao thoa với cộng đồng nên bây giờ có nét tương đồng với đàn ông dõn tộc Mông, ngôn ngữ dân tộc Lô Lô đen và Lô Lô hoa cũng khác nhau đôi chút.
Người Lô Lô đen ở Bảo Lạc và Bảo Lâm sống định cư lâu đời thành từng làng. Làng người Lô Lô thường ở ven sườn núi, họ canh tác chủ yếu là nương rẫy và lúa nước. Tương truyền người Lô Lô đen kể rằng, tổ tiên của họ là anh em cùng cha cùng mẹ với dân tộc Tày, nên hiện nay ngoài ngôn ngữ riêng, từ già tới trẻ, người Lô Lô đều sử dụng và giao tiếp rất thành thạo ngôn ngữ Tày.
Cuộc sống người Lô Lô bình đẳng giữa đàn ông với phụ nữ. Trai gái yêu nhau, tự tìm đến với nhau, tìm hiểu nhau qua lao động, qua các phiên chợ, nhất là chợ tình vào ngày 30 tháng 3 và ngày 15 tháng 8 âm lịch, từng tốp nam nữ người Lô Lô mang cơm nắm đến chợ từ chiều hôm trước chợ phiên.
Theo quan niệm người đẻ nhưng đất không đẻ nên mỗi gia đình người Lô Lô thường chỉ sinh hai con. Với họ, trai hoặc gái đều quý như nhau. Khi người con trai cả lấy vợ, sinh con được 5 - 6 tuổi thì bố mẹ ra ở riêng. Nhà riêng là cái lán dựng ngoài nương rẫy gần khe suối có đủ vật dụng gia đình để chăn nuôi gà, vịt và chăn bò, tiện việc trông coi nương rẫy. Việc nuôi lợn là phần của người con dâu, đám ruộng quanh nhà do người con trai trồng cấy. Nếu gia đình có hai con trai thì khi lấy vợ phải tách ra ở riêng.
Mỗi một gia đình anh em họ hàng với người chết mang đến một cây nêu bằng tre hoặc trúc dài treo một miếng vải hoa đỏ hoặc xanh, kèm theo rượu, gạo và 1 con lợn nhỏ hoặc con gà. Con gái, con rể, cậu lớn, cậu bé thì mang con bê hoặc con nghé. Tất cả đàn ông đều mặc áo tang bằng vải màu đỏ hoặc xanh tự khâu dài quá đầu gối. Phụ nữ mặc quần áo mới truyền thống, trên đầu đội thêm từ 3 - 5 cái áo mới để cúng cho người chết.
Tất cả các cây nêu được tập trung lại trong một cây to dưới nhà. Con cháu bắt đầu múa vòng quanh theo nhịp trống đồng. Có 2 phụ nữ cầm chai rượu và khay chén đứng ngoài vòng lần lượt đưa chén rượu mời mọi người uống.
Thầy cúng là con cháu, anh em mang vật tế đến phải khác tự giết mổ và khác cúng khấn cho con vật tế của mình. Nếu ai không biết khấn thì thuê người khác cúng khấn cho khi xong việc phải chia cho thầy một cái đầu lợn hoặc một cái đầu con gà. Có bao nhiêu con vật tế thì có bấy nhiêu thầy cúng. Tiếng cúng khấn như tiếng hát một nhịp đều đều lẫn vào tiếng ồn ào của đám lễ.
Sau đó mỗi một con vật được thui trên một đống lửa riêng. 29 con vật là 29 đống lửa nghi ngút. Trong lễ “ma khô” của người Lô Lô, phảng phất âm vang của tiếng trống đồng cùng tiếng hát "chỏ chế".
- Theo DulichVN, ảnh internet
Độc đáo Tết của người Lô Lô ở Cao Bằng
Đi lấy may đêm giao thừa với người Lô Lô.
Dân tôc Lô Lô - Hà giang
“Khăn che đầu đẹp như tình em đấy. Khăn thương ai bền mãi không rời...” - lời hát giao duyên réo rắt của cô thiếu nữ Lô Lô Hoa hòa cùng tiếng trống đồng, tiếng gõ nhịp tay như làm rạo rực thêm không khí đêm hội.Khăn duyên của phụ nữ Lô Lô Hoa là sự phối hợp tinh tế giữa vải bông trắng, chỉ muôn màu với hạt cườm, khuy bạc. Hoa văn của khăn duyên tập trung chủ yếu ở hai đầu khăn theo mô típ hình núi bằng vải đỏ, điểm xuyết vào đó là chỉ trắng, chỉ xanh làm viền. Kết hợp cùng các mảng hoa văn, ở hai đầu khăn còn được đan thêm nhiều tua len tết tròn như những chùm quả nhỏ đủ màu vừa với mục đích trang trí, vừa để dễ tạo ra độ bám chắc khi buộc khăn quanh đầu.
Người phụ nữ Lô Lô Hoa bao giờ cũng tự dệt khăn duyên bằng vải bông. Màu chủ đạo ở thân giữa khăn là đen hoặc xanh chàm, hai đầu khăn mới trang trí thêm tua (tua len hoặc tua chỉ màu xe thành sợi). Vải làm tua không cùng màu với thân khăn mà là những dải vải khác màu riêng biệt được đính vào khăn cùng với các hạt cườm và một số khuy bạc nhỏ tạo nên sự tương phản về sắc. Cách thức trang trí hoa văn trên khăn duyên rất đa dạng, tự do tùy theo gu thẩm mỹ, sở thích của từng người phụ nữ.
Mỗi chiếc khăn duyên được hoàn thành xem như một sáng tạo nghệ thuật, đòi hỏi người phụ nữ không chỉ có lòng kiên trì mà còn phải khéo léo, có độ nhạy thẩm mỹ cao. Đó cũng là một tiêu chuẩn quan trọng để các chàng trai Lô Lô Hoa nhìn vào mà kén vợ...
0 nhận xét: