iDulich

Đảo ngọc Hòn Chảo được hình thành từ phần kéo dài ra biển của dãy núi Hải Vân. Đây là một nhánh đâm ngang ra biển của dãy Trường Sơn, chia dải Trường Sơn thành 2 phần Trường Sơn Bắc và Trường Sơn Nam. 

Trên dãy núi này có đèo Bạch Mã, thường được gọi là đèo Hải Vân, có tác dụng như một bức bình phong tự nhiên ngăn sự lưu thông gió mùa Đông Bắc xuống phía Nam. Chính do sự ngăn cách này đã làm nên sự khác biệt giữa khí hậu Miền Bắc (rất nóng về mùa hè, rất lạnh về mùa đông) với Miền Nam (nóng quanh năm).

Đảo Hòn Chảo nằm cách mũi Cửa Khem 550m giữa vùng biển Đà Nẵng và Huế, thuộc địa giới hành chính của huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Hòn đảo trông từ xa giống như con nghêu hay hình một chiếc chảo úp ngược nên được gọi là Hòn Chảo. Hòn đảo xanh này đang là nơi duy nhất trên biển bảo tồn loài sơn dương quý hiếm. Vùng biển xung quanh đảo có nhiều rạng đá và là môi trường tốt cho các loài cá, tôm đến cư trú và cũng là nơi cho tàu thuyền neo đậu an toàn.

Thời xa xưa, khu vực đảo Hòn Chảo là vùng giáp ranh giữa Đại Việt và Chiêm Thành. Vào thời Trần, nó từng được đặt tên là đảo Huyền Trân để tưởng nhớ đến công chúa Trần Huyền Trân, người đã mang về cho Đại Việt 2 châu Thuận, Hoá và thiên hạ đệ nhất hùng quan Hải Vân. Đến thời Tây Sơn, trong một chuyến đi dạo, vua Quang Trung đổi tên nó thành Đảo Ngọc vì quá đẹp.

Đến đầu thời Nguyễn, đảo được gọi là cù lao Hàn. Sau đó, vua Minh Mạng ban tặng cho cái tên Ngự Hải Đài có nghĩa là đài canh trên biển. Thời Pháp thuộc, nó được gọi là Hòn Sơn Chà (Trà). Hiện nay đảo có tên chính thức là Hòn Chảo, để tránh nhầm lẫn với bán đảo Sơn Trà ở Đà Nẵng, cách không xa nơi này.

Ngày nay, Hòn Chảo (còn có tên gọi khác nữa như Hòn Sơn Trà, hòn Sơn Chà, Cù lao Hàn) là đảo duy nhất thuộc tỉnh TT-Huế nằm tại vĩ độ: 16.217778 - Kinh độ: 108.205833 với độ cao 235m, diện tích: 1,6km² - cách đất liền 550m.

< Lốc xoáy trên biển Hòn Chảo.

Hoang sơ từ đảo cho đến vùng biển chung quanh, vì vậy Hòn Chảo nằm trong khu vực bảo tồn Hải Vân - Sơn Chà của 2 tỉnh Thừa Thiên Huế và Đà Nẵng. Đây là vùng quản lý, bảo tồn rạn san hô và các hệ sinh thái nhằm quản lý nghiêm ngặt và bảo tồn các khu vực có tính đa dạng sinh học loài cao. Đồng thời tạo điều kiện phát triển du lịch sinh thái biển đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội theo hướng bền vững.

Phạm vi quản lý bao gồm vùng biển từ Hòn Chảo đến Nam Hải Vân và bán đảo Sơn Trà với tổng diện tích gần 4.000ha. Vùng bảo vệ nghiêm ngặt (vùng lõi) rộng 82ha; trong đó có 36ha ở khu vực Hòn Sụp, Bãi Bụt, Hục Lỡ, Vũng Đá và Đông Bãi Bắc được giới hạn từ bờ ra đến 300m với độ sâu trung bình 12m.

- Tổng hợp