iDulich

Hải Phước An Tự là tên gọi bây giờ của ngôi chùa lá xưa có tên Vàm Sát, thuộc xã Lạc Hòa, huyện Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng. Chùa rộng khoảng 50ha tọa lạc ở một nơi khuất nẻo giao thông dù nằm cặp Tỉnh lộ 111 nối liền hai tỉnh Sóc Trăng và Bạc Liêu.

Bây giờ là vậy, xưa kia, cách nay hàng trăm năm, chùa Vàm Sát càng đìu hiu quạnh vắng trong cảnh “đồng không mông quạnh” của một vùng duyên hải nghèo nàn. Thượng tọa Thích Huệ Căn (năm nay 83 tuổi) là  trụ trì chùa đời thứ năm. Sau 50 năm trụ trì, Thượng tọa giao chùa không chính thức cho Đại đức Thích Minh Thông (tục danh Dương Lền Tuổl, gốc Triều Châu (Trung Hoa) xử lý thường trực từ 5 năm nay).

Theo Đại đức Thông, Hải Phước An Tự có diện tích khoảng 40 công tọa lạc trên địa phận có nhiều đồng bào Khmer cư ngụ nên cổng Hải Phước An Tự đậm nét phong cách kiến trúc tôn giáo xứ Chùa Tháp. Cạnh bên đó là nhiều cây thốt nốt xòe chòm lá đẹp đẽ reo vui trong gió sớm mưa chiều.

Trong khuôn viên chùa có hàng trăm cây sao dầu hàng trăm tuổi tỏa bóng mát rượi. Đây là những cây được trồng lại sau khi trận bão lụt năm Thìn (1904) nổi tiếng đã làm ngã rạp những sao dầu cổ thụ đã trồng từ khi khởi lập chùa. Với sao dầu rậm rạp, Hải Phước An Tự càng giống phong cách dựng chùa của đồng bào Khmer.

Đặc biệt, có lẽ Hải Phước An Tự ở Vĩnh Châu là nơi duy nhất trên cả nước còn lưu giữ, thờ phượng hài cốt của cọp. Đại đức Thích Minh Thông kể: Thuở ấy, rừng nối tiếp rừng, với hàng bao nhiêu cổ thụ hai ba người ôm không giáp gốc, từ Sóc Trăng dài tới Bạc Liêu, Cà Mau là điều kiện tốt để cọp sinh tồn, phát triển.

Giồng Ông Tương hay khu Tà Teo ở địa phận này là hai nơi cọp sống cả đàn cả lũ, có khi đếm được hàng mấy mươi con. Lần hồi, dân cư thêm đông đúc, một số rừng bị khai thác thành đất thuộc, đất sống của cọp cũng dần bị thu hẹp.

Cho đến năm 1927, là năm người Vĩnh Châu khẳng định có một con cọp xuất hiện lần cuối cùng ở địa phương này. Mùa thu năm đó, có một con cọp đến dừng chân tại một lùm cây giữa giồng làng Vĩnh Châu khiến dân làng xôn xao sợ hãi. Tuy nhiên, đây là một con cọp “hiền”, chẳng phải là mối đe dọa nguy hiểm đối với cư dân. Nó chỉ đi quanh quẩn trong cánh rừng chứ không bắt giết heo gà, trâu bò cũng như vật chết người, vì đó là một con cọp già. Dù vậy, để trừ tai họa, ông Mã Xiêm, một lão Hoa kiều có võ nghệ nên gan dạ vô cùng, đã tìm cách giết nó.

Một hôm, cọp đi sát hông chợ, gần chùa Vàm Sát. Nghe tin, ông Mã Xiêm liền dùng câu liêm sắc bén đến gần, móc lấy mấy móng chân cọp để đem về phơi khô cho con cái đeo với mong muốn có được sự bình an theo như lời đồn đại của dân gian. Dù già lão, yếu ớt, nhưng khi bị mất móng, “chúa sơn lâm” vẫn trả đòn khiến lão Mã Xiêm té nhào xuống đất, mình mẩy bị trầy trụa nhiều nơi. Bà con túa lại, kẻ thanh la, người gõ mõ vang động đất trời khiến cọp hoảng sợ lủi vào rừng sâu. Nhờ vậy mà người ta lượm mấy móng cọp rồi khiêng Mã Xiêm về nhà.

Bị mất móng chân, càng ngày, vết thương càng nhiễm trùng nặng, thối rữa dẫn đến kết cục là cọp chết trong đau đớn tột cùng. Phát hiện xác cọp, người dân lóc bỏ thịt, bọc kín xương trong tấm vải đỏ, để trên chiếc dĩa lớn, đem về kính cẩn đặt lên một trang thờ của chùa Vàm Sát, hương khói quanh năm, cũng như cúng kiếng theo lệ.

Thời gian thấm thoát trôi qua, tấm vải điều dần bị mục rã, khiến phần lớn xương cốt hổ bị mục rã, rơi vãi tung tóe. Nhìn cảnh tượng này, Hòa thượng Thiện Phú, trụ trì chùa lúc bấy giờ, bèn nảy ra một kế nhằm giữ xuơng cốt cọp vẹn toàn thiên thu. Vậy là ông mời thợ hồ đến đập vỡ những đốt xương còn to, trộn với xương vụn nhỏ hòa cùng xi măng và cát, đắp thành hai tượng cọp, sau đó sơn vẽ theo hình sắc đặc trưng của cọp.

Hai tượng cọp ấy còn thờ tại Hải Phước An Tự. Người xưa đã có bài vè về việc làm chết con cọp này, lưu lại như sau:

Trải xem trong tổng Thạnh Hưng
Tại làng Vàm Sát có thôn Lạc Hòa
Trước là có phố có nhà
Lại thêm chùa Phật chùa Bà rất linh
Tổng làng dân sự an ninh
Cao Mên Chệt Khách thái bình an cư
Kể từ năm Tỵ tháng Tư
Tại chùa Hải Phước ông sư trên chùa
Đang khi gõ mõ vẽ bùa
Nghe la có cọp chùa ùa ra coi
Kẻ thì xách mác cầm roi
Người thì xách búa hẳn hòi bước vô
Ông sư miệng niệm Nam mô
Ngài là ông Chúa đừng hô um sùm
...
Có Chệt Mã Xiêm
Tay cầm câu liêm
Giựt gài móng lay...
Sơn lâm nổi giận trở quày
Vố cho một vố thẹo trầy huyên thuyên
Mã Xiêm thất vía ngã nghiêng (té ngã ngang)
Anh em xúm lại mà khiêng Xiêm về
Tưởng là Xiêm đã có nghề
Hay đâu Xiêm lại nhà quê quá đời
Vợ con la khóc kêu trời
Chuyến này mày chết hết đời Xiêm ơi !

- Theo Phương Kiều (Haugiang online), ảnh internet