Hổ Quyền và điện Voi Ré xứ Huế
< Bậc cấp lên khán đài.
Theo đường Bùi Thị Xuân bờ Nam sông Hương, ngược lên phường Đúc, qua đến phường Thủy Biều, cách trung tâm thành phố Huế chừng 5km, hỏi lối vào Hổ Quyền người dân sẽ chỉ một con ngõ nhỏ...
Tường xây rất chắc chắn, từng quãng ngay dưới đường gờ chỉ đắp nổi là những miệng ống xả nước mưa hình đầu hổ, trên cùng là dãy tường hoa trang trí giản dị. Khi dạo bước một vòng theo chân tường, du khách mới thực sự cảm nhận quy mô và ý đồ tổng thể của việc xây dựng một đấu trường hình tròn. Được biết, đấu trường này vua Minh Mạng cho xây dựng năm 1830, là nơi nuôi nhốt hổ và sân đấu voi - hổ, có khán đài cho vua quan nhà Nguyễn dự khán trên mặt thành cao và an toàn.
Khám phá đấu trường đấu hổ độc nhất thế giới ở Việt Nam
Toàn bộ đấu trường chỉ có một cửa lớn phía tây bắc, cao rộng, là lối vào cho voi. Cửa này nhìn thẳng vào cửa năm chuồng hổ bên kia thảm cỏ sân đấu, trên trụ còn dấu tích hai chữ “Hổ Quyền”.
Cửa các chuồng hổ hướng vào sân cỏ còn nguyên dấu tích các rãnh trượt trên tường của loại cửa sập, xưa quan quân dùng tời đặt trên mặt thành để kéo đóng mở tùy yêu cầu trận đấu. Thời các vua nhà Nguyễn, việc luyện voi chiến qua các trận đấu voi - hổ có từ rất sớm, thoạt tiên tại các bãi đấu trên cồn Dã Viên, nhưng đã từng xảy ra những tình huống nguy hiểm cho quan quân khi hổ dữ cùng đường.
Từ khi có Hổ Quyền, các trận đấu luyện voi an toàn hơn và dần mang tính giải trí. Càng về sau, mỗi năm thường chỉ có một lần đấu voi - hổ và trận giao đấu cuối cùng diễn ra năm 1904 dưới triều vua Thành Thái.Để có hiểu biết đầy đủ hơn về đội Kinh Tượng của các vua nhà Nguyễn, sau khi thăm Hổ Quyền chúng tôi ghé viếng điện Voi Ré gần đó. Điện này là nơi ghi nhớ công tích của những chú voi chiến đã xông pha trận mạc giúp nhà Nguyễn, nay có mộ nằm đó. Trước điện còn có hồ rộng, là nơi voi uống nước trước khi được dẫn sang Hổ Quyền giao đấu với hổ dữ.
Được biết thêm: Vùng đất quanh đồi Long Thọ, nơi có cụm di tích độc đáo Hổ Quyền - Voi Ré còn có tên gọi dân gian là Thành Lồi, hồi thế kỷ thứ IV vốn là kinh thành Kandapurpura (Phật Thành) của nước Lâm Ấp người Chăm.
Điện Voi Ré (Miếu Long Châu)
Nằm cách trung tâm thành phố Huế khoảng 5 km về phía Tây-Nam, trên địa phận thôn Trường Đá thuộc xã Thủy Biều, điện Voi Ré vừa là chứng tích một thời của đội Kinh tượng nhà Nguyễn, vừa là một di tích độc đáo thuộc quần thể di tích cố đô Huế.Theo truyền thuyết, dưới thời Trịnh - Nguyễn phân tranh, trong một trận giao tranh với quân đội Đàng Ngoài, một dũng tướng của Đàng Trong hy sinh giữa trận tiền. Đau buồn trước cái chết của chủ, con voi của vị dũng tướng đã chạy trên một quãng đường dài hằng trăm dặm từ chiến địa về tận thủ phủ Phú Xuân, đến địa điểm phía đông của đồi Thọ Cương, nó đã rống lên một tiếng vang trời như phẫn uất, như đau thương cùng cực rồi phủ xuống trút hơi thở cuối cùng. Cảm động trước sự trung thành của một con vật có nghĩa, dân địa phương đã làm lễ an táng, xây mộ cho nó, nguời ta vẫn gọi một cách mộc mạc là mộ Voi Ré. Sau khi lên ngôi, vua Gia Long đã cho xây dựng bên cạnh mộ con voi một ngôi điện thờ với tên gọi là Long Châu Miếu để thờ các vị thần bảo vệ và miếu thờ bốn con voi dũng cảm nhất trong chiến trận của triều Nguyễn. Từ truyền thuyết và sự kiện lịch sử như vậy, dân gian quen gọi ngôi miếu này là điện Voi Ré.
Phía Bắc là miếu Long Châu cổ kính thâm u; phía Nam có cổng tam quan rêu phong tĩnh mịch. Phía trước cổng tam quan có hệ thống bậc cấp đi lên gồm 17 bậc; bên trên chính giữa ở lối chính có ba chữ Hán bằng sành “Nghiễm Nhược Lâm”. Thẳng theo lối chính, người ta sẽ bắt gặp một bức bình phong Long Mã rất đẹp trước khi vào đến sân miếu.
Công trình kiến trúc quan trọng nhất trong khu vực này là Miếu Long Châu. Cũng như các công trình kiến trúc cung đình khác, miếu Long Châu được xây dựng theo kiểu nhà truyền thống trùng thiềm điệp ốc. Nhà chính gồm năm gian hai chái, mái lợp ngói liệt. Bên trong trang trí bằng hệ thống liên ba bằng gỗ với 104 ô hộc trình bày đơn giản hơn nhiều so với những cung điện khác, chủ yếu là chữ Thọ theo lối triện và hoa lá chim muông.
Ngoài ra, trước đây ở hai miếu hai bên phía trước còn có bốn bài vị khác đề tên tước hiệu được phong của bốn con voi lập nhiều công trạng nói trên:
2.Đô Đốc Hùng Tượng Bích
3.Đô Đốc Hùng Tượng Nhĩ
4.Đô Đốc Hùng Tượng Bôn
Điện Voi Ré không phải nổi tiếng bởi quy mô lớn rộng hay kiến trúc đa dạng phong phú, mà nó được tôn vinh và đưa vào quần thể di tích cố đô Huế nằm trong Danh mục Di sản Văn hóa Thế giới vì nó thể hiện được tính nhân văn độc đáo của con người Việt Nam.
Cha ông ta thường nuôi voi để chuyên chở vật nặng, đặc biệt là kéo gỗ ở rừng sâu. Ngoài ra, voi còn là con vật được trang hoàng uy nghi nhất trong những ngày hội lớn, là chiến xa thông minh khi ra trận, là vũ khí mãnh liệt chà nát quân thù và là một người bạn chiến đấu giàu đức hy sinh vì đồng đội.
Sau khi điện Voi Ré xây xong, triều đình đã ban cấp thêm nhiều tiền bạc để tổ chức tế lễ hai lần trong mỗi năm (vào mùa xuân và mùa thu).
Những con voi trung nghĩa đã được suy tôn ngang hàng với thần linh. Đồng thời, ưu ái hơn nữa, người ta còn thờ thêm những vị thần khác ở đó để cầu mong bảo vệ cho những con voi nhiều chiến tích. Đây là một vấn đề thể hiện tính nhân bản trong cách đối xử với những con vật nô bộc trung thành, quả cảm. Sử ghi, năm 1825, vua Minh Mạng xét thấy các vị thần đều có công trong việc bảo vệ voi nên đã sắc phong cho điện Voi Ré và ban thêm cho các vị thần danh hiệu Trợ Oai Tượng Võ Linh Ứng Hộ Tượng chi thần. Có lẽ, ai ai cũng phải thừa nhận, công trình độc đáo này không những chỉ có ý nghĩa về mặt lịch sử mà còn mang đậm ý nghĩa giáo dục, và trên hết là đề cao tinh thần trọng tình trọng nghĩa của dân tộc Việt Nam hào hùng khí phách, có thủy có chung.- Theo Nguyễn Việt Bắc (báo Phụ Nữ) + Phạm Đức Thành Dũng (Hueworldheritage.org), internet
0 nhận xét: